Aşgabatda «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: Bitarap Türkmenistanyň ynamly gadamlary» atly jemgyýetçilik-syýasy çäresi geçirildi

2025-nji ýylyň 25-nji dekabrynda paýtagtymyzdaky «Mekan» köşgünde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň guramagynda «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: Bitarap Türkmenistanyň ynamly gadamlary» atly dabara geçirildi. Oňa Hökümet agzalary, ýurdumyzyň diplomatik gullugynyň, daşary döwletleriň we halkara guramalaryň Aşgabatdaky diplomatik wekilhanalarynyň ýolbaşçylarydyr wekilleri, dürli pudaklarda zähmet çekýän raýatlar, ýaşlar gatnaşdylar.

Dabaradan öň medeniýet we sungat ussatlarynyň aýdym-sazly çykyşlary ýaýbaňlandyryldy.

Dabara gatnaşyjylar halkymyzyň medeni mirasyna, Garaşsyzlygyň we hemişelik Bitaraplygyň aýdyň ýolunda ýurdumyzyň gazanan üstünliklerine bagyşlanan sergini synladylar.

Soňra dabara «Mekan» köşgüniň mejlisler zalynda dowam etdi. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň iş dolandyryjysy R.Bazarow dabara gatnaşyjylary mübärekläp, «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: Bitarap Türkmenistanyň ynamly gadamlary» atly dabaranyň möhüm ähmiýetini belledi.

Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda alnyp barlan işler Türkmenistanyň halkara abraýyny has-da belende galdyrmakdaky edýän tagallalary nygtaldy.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 30 ýyllygyny bellemek we Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň çäginde ýokary derejeli çäreleri guramak üçin türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda Döwlet Guramaçylyk Komiteti döredilendigi bellenildi.

Şu ýylyň dowamynda Türkmenistanda geçirilen halkara çäreleriň ähmiýeti bellenildi we hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistanyň Bitaraplygy — parahatçylygyň we ynanyşmagyň aýdyň ýoly» atly täze kitabynyň neşir edilmegi halkymyza baýramçylyk sowgady bolandygyny nygtaldy.

Türkmenistanyň Döwlet senasy ýerine ýetirildi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Daşary işler ministri Raşid Meredow çykyş etdi.

Ol bu möhüm jemgyýetçilik-syýasy waka — Türkmenistanyň Halk Maslahaty tarapyndan guralýan «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: Bitarap Türkmenistanyň ynamly gadamlary» atly dabara gatnaşyjylary mähirli mübärekläp, 2025-nji ýylyň Türkmenistanyň taryhynda, onuň döwletlilik ýörelgeleriniň, syýasy, ykdysady, durmuş ösüşiniň pugtalanmagynda möhüm tapgyr bolandygyny belledi.

Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň giň gerimli döwlet işleriniň netijesinde 2025-nji ýyl ýurdumyzyň içeri we daşary syýasatynda gazanylan uly üstünlikler, ýetilen belent sepgitler bilen dabaralandy.

Ýakynda ýurdumyzda bütin dünýä jemgyýetçiligi bilen bilelikde Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygy giňden bellenilip geçildi.

Wise-premýer, daşary işler ministri çykyşynda bu baýramy başga-da iki möhüm waka — Türkmenistanyň başlangyjy esasynda Baş Assambleýa tarapyndan yglan edilen Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň döredilmeginiň 80 ýyllygy bilen gabat geldi. Bu üç şanly sene bir-biri bilen berk baglanyşykly bolup, derwaýys ähmiýete eýedir we amaly taýdan çuň many-mazmuny özünde jemleýär.

«Biz bu gün çylşyrymly meseleleri çözmekde Bitaraplygy parahatçylyk dörediji we syýasy dialogyň esasy hökmünde ilerletmek boýunça uly işler amala aşyryldy diýip doly belläp bileris. Netijede, dünýäde biziň Bitaraplygymyza, onuň howpsuzlygyň, asudalygyň we durnukly ösüşiň möhüm şerti hökmünde tutýan ornuna düşünmegiň has artandygyny görmek bolýar» - diýip, Raşid Meredow belledi.

Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy Türkmenistanyň başlangyjy boýunça Milletler Bileleşiginiň agza döwletleriniň onlarçasynyň awtordaş hökmünde çykyş etmeginde birnäçe Kararnamany biragyzdan kabul etdi. Şolaryň hatarynda «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnama, energetika we ulag ýaly möhüm ugurlar boýunça hyzmatdaşlyga degişli Kararnamalar bar.

Wise-premýer Baş Assambleýanyň şu ýylyň 15-nji dekabrynda kabul edilen «Durnukly ösüşi üpjün etmekde ygtybarly we durnukly energiýa birikmesiniň esasy orny» hem-de «Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly ulag boýunça onýyllygy (2026 — 2035-nji ýyllar üçin)» atly Kararnamalaryna aýratyn ünsi çekdi.

Şol bir wagtyň özünde, Türkmenistan Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy, Türki Döwletleriň Guramasy, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygy ýaly halkara guramalaryň we düzümleriň çäklerinde hem özüni işjeň ýurt hökmünde görkezdi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşyklarynyň çäklerinde goňşy ýurtlar bilen alyp barýan hyzmatdaşlygy aýratyn nygtaldy.

Şu jähtden, Türkmenistanyň goňşy ýurtlar bilen, esasanam, Merkezi Aziýanyň döwlet baştutanlarynyň maslahat beriş duşuşyklarynyň çäklerinde özara gatnaşyklaryna aýratyn üns berildi. Bellenilişi ýaly, şu ýylyň noýabrynda geçirilen ýedinji duşuşygynda oňa gatnaşyjy döwletler Türkmenistanyň doganlyk Azerbaýjany bu duşuşyklara doly hukukly agza hökmünde çagyrmak baradaky teklibini biragyzdan goldadylar.

Şeýle hem, Türkmenistan «Merkezi Aziýa +» dialogynyň işine-de netijeli gatnaşdy. Olaryň çäklerinde Hytaý Halk Respublikasy, Russiýa Federasiýasy, Amerikanyň Birleşen Ştatlary, Ýaponiýa, Ýewropa Bileleşigi, Italiýa Respublikasy ýaly ýurtlar bilen duşuşyklar geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýetiniň şu ýylyň sentýabr aýynda Nýu-Ýorka amala aşyrylan saparyň dowamynda Baş Assambleýanyň mejlisine gatnaşandygyny bellemek möhümdir.

2025-nji ýylda Türkmenistan «açyk gapylar» syýasatynyň çäklerinde birnäçe iri halkara çäreleri geçirdi. Şolaryň hatarynda Birleşen Milletler Guramasynyň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar boýunça üçünji maslahatyny we «Häzirki zaman jemgyýetinde zenanlaryň orny: Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek ugrunda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek» atly halkara maslahaty görkezmek bolar.

Şunuň bilen bir hatarda, Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly, Halkara Bitaraplyk güni, Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygy mynasybetli geçirilen halkara forum şu ýylyň esasy syýasy wakasy boldy. Oňa onlarça döwletiň we halkara guramalaryň wekilleri, döwlet, hökümet, parlament ugurly, şeýle-de abraýly halkara düzümleriň Baştutanlarynyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetler gatnaşdylar. Bu forum dünýä syýasy-diplomatik gün tertibiniň örän ähmiýetli wakasyna öwrüldi. Onuň jemleri boýunça kabul edilen Aşgabat Jarnamasy bolsa strategik taýdan many-mazmunly resminama boldy.

Wise-premýer Türkmenistanyň halkara başlangyçlary barada durup geçdi. Nygtalyşy ýaly, «Ösüş arkaly parahatçylyk» başlangyjynyň esasy many-mazmuny üstünlikli durmuş-ykdysady ösüş, adamzadyň we dünýäniň abadançylygy, özara bähbitli hyzmatdaşlyk etmek babatdaky maksatlaryň aýrylmaz baglanyşykly bolmagyndan ybaratdyr. Bu başlangyç 10 ýyldan gowrak wagt mundan ozal Gahryman Arkadagymyz tarapyndan Birleşen Milletler Guramasynyň münberinden dünýä jemgyýetçiligine yglan edildi.

Milli Liderimiz parahatçylyk döredijilikli ugry ösdürmek bilen, 2021-nji ýylyň dekabrynda häzirki döwürde döwletara gatnaşyklaryň täze konsepsiýasyny kemala getirmek baradaky teklip bilen çykyş etdi we ony «Dialog — parahatçylygyň kepili» diýip atlandyrdy. Hormatly Prezidentimiz bu möhüm başlangyçlary dowam etdirmek bilen, 2025-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek baradaky başlangyjy Milletler Bileleşiginiň garamagyna resmi taýdan hödürledi. Mälim bolşy ýaly, bu teklip Baş Assambleýa tarapyndan doly goldanyldy.

Raşid Meredow çykyşynda Bitaraplygyň türkmen nusgasyna aýratyn ünsi çekdi. Nygtalyşy ýaly, türkmen Bitaraplygy täze, örän aýdyň ähmiýete, many-mazmuna we goldawa eýe bolýar. Ol halkara syýasatyň ösüşinde möhüm, täsirli, tanalýan şerte öwrülýär. Ýurdumyz bitaraplygyň diňe aýratyn bir döwletiň resmi derejesi däldigini dünýä jemgyýetçiligine ýetirmegi başardy. Bitaraplyk özüňe we tutuş umumadamzat maşgalasy hökmünde beýleki halklara bolan aýratyn garaýyşdyr. Ýüze çykýan kynçylyklara garamazdan, şeýle maşgalada parahatçylyk, ylalaşyklylyk we hormat höküm sürmelidir. Türkmenistan öz Bitaraplygyny şu belent maksatlara ýetmek hem-de ony adamzada hyzmat etmek üçin gönükdirmäge taýýardygyny iş ýüzünde subut etdi. Şu nukdaýnazardan, Bitaraplygyň uly geljegi bar. Ol öz aýratynlygy boýunça ýakynlaşmaga, ylalaşyga, kanuny bähbitleri hasaba almaga gönükdirilen hyzmatdaşlygyň görnüşi hökmünde örän zerur bolan syýasy-hukuk derejesine öwrüler. Türkmenistan Bitaraplygyň mümkinçilikleriniň, oňa mahsus gurallaryň we çemeleşmeleriň halkara syýasatda, hususan-da, anyk ýagdaýlarda ýygy-ýygydan hem-de giňden ulanyljakdygyna berk ynanýar. Bitaraplyk ýurdumyzyň içerki ösüşiniň, halkara hyzmatdaşlygynyň esasy ýörelgesi hem-de ýol görkezijisi bolup gelýär we şeýle bolmagynda-da galar diýip nygtady.

Şeýle hem, wise-premýer Türkmenistanyň Bitaraplyk syýasaty türkmen halkynyň doly goldawyna eýedir. Şu ýyl «Bitarap Türkmenistanyň parahatçylyk we ynanyşmak syýasatynyň hukuk esaslary hakynda» Konstitusion kanunyň kabul edilmegi munuň aýdyň mysaly boldy. Şoňa görä, Türkmenistan hemişe öz daşary syýasatynyň esas goýujy başlangyçlary hökmünde bitaraplyk, parahatçylyk, ynanyşmak ýörelgelerine eýerer, ähli ýurtlar we halklar bilen dostlugy, hoşniýetli goňşuçylygy, özara düşünişmegi, hormata esaslanýan hyzmatdaşlygy ösdürmegi dowam etdirer. Munuň üçin bu gün bizde ähli mümkinçilikler, ýagny berk döwletlilik, dünýä derejesinde hormat, abraý we goldaw, aýdyň maksatlardyr wezipeler bar diýip belledi.

Dabarada Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň ýanyndaky hemişelik wekili, Türkmenistanyň Gahrymany Aksoltan Ataýewa, BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekili Jalpa Ratna, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Elizabet Rud, Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Bernd Haýnze, Özbegistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Rawşanbek Alimow, Eýran Yslam Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Ali Mojtaba Ruzbehani, Mary welaýatynyň Wekilbazar etrabynyň ýaşaýjysy Begmuhammet Hojaberdiýew, Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetiniň mugallymy Çemen Wekilowa we Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň talyby Orazmyrat Sähetmyradow çykyş etdiler.

Çykyşlaryň ählisinde Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda, Türkmenistanyň Prezidentiniň, şeýle hem türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň başlygy Gahryman Arkadagymyzyň parasatly ýolbaşçylygynda geçirilen ähli çäreleriň ägirt uly üstünligi wasp edildi. Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasatynyň aýrylmaz bölegi bolan parahatçylyga, dialoga we özara hormat goýmaga bolan çagyryşy uly üstünliklere beslendi.

Soňra, daşary ýurt döwletleriniň we Türkmenistanda akkreditirlenen halkara guramalarynyň diplomatik missiýalarynyň ýolbaşçylaryna, şeýle hem Türkmenistanyň raýatlaryna «Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 30 ýyllygyna» medalyny we ýadygärlik kümüş nyşanyny gowşurmak dabarasy geçirildi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary we Daşary işler ministri Raşid Meredow tomaşaçylara ýüzlenip, «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: Bitarap Türkmenistanyň ynamly gadamlary» atly bu dabaraly çärede Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk ýörelgeleriň we öňüni alyş diplomatiýanyň amaly ulanylyşy barada çuňňur manyly çykyşlaryň edilendigini belledi.

BMG-niň Baş Assambleýasynyň ýörite Kararnamasy bilen «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilen 2025-nji ýylyň taryhy ähmiýetli wakalar bilen alamatlanandygy nygtaldy.

Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygy halkara derejede giňden bellenildi we bu sene diňe bir Türkmenistan üçin däl, eýsem bütin dünýä jemgyýetçiligi üçin hem möhüm waka boldy.

Daşary işler ministri türkmen halkynyň Milli Lideriniň we Prezidentiniň adyndan şu ýylda geçirilen halkara çärelerine işjeň gatnaşanlaryň ählisine minnetdarlyk bildirip, 2026-njy ýylyň ösüşiň we täze üstünlikleriň ýyly boljakdygyna ynam bildirdi.

Şeýle-de ol akkreditirlenen diplomatik wekilhanalaryň ýolbaşçylaryna Türkmenistanyň beýleki ýurtlar we guramalar bilen gatnaşyklary berkitmäge goşan goşantlary üçin Gahryman Arkadagymyzyň adyndan minnetdarlygyny beýan etdi.

Bu çäre Türkmenistanyň parahatçylygy üpjün etmek we netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça öňe sürýän başlangyçlarynyň dabaralanmasyna öwrüldi.

Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň jemleri hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň we Gahryman Arkadagymyzyň döredijilikli başlangyçlarynyň halkara jemgyýetçiligi tarapyndan giňden goldanylýandygyny tassyklady.

Şu ýylda gazanylan belent sepgitler milli diplomatiýanyň taryhynda täze sahypany açyp, parahatçylyk merkezi hökmünde ösüş we rowaçlyk ýolunda ynamly öňe barýan Türkmenistanyň abraýyny has-da berkitdi.